Hoe kunnen we ecosystemen en hun waarde voor onze economie systematisch meten en monitoren? Roy Remme promoveerde op dit onderwerp bij de Milieusysteemanalyse groep van de Wageningen Universiteit. In zijn proefschrift analyseerde hij hoe ruimtelijke modellen en monetaire waardering van ecosysteemdiensten kunnen bijdragen aan het ontwikkelen van ecosystem accounts. Hiervoor werd de (Nederlandse) provincie Limburg als onderzoeksgebied gebruikt.
Ecosysteemdiensten en ecosystem accounting
Ecosysteemdiensten stonden centraal in het promotieonderzoek. Ecosysteemdiensten zijn de bijdragen van ecosystemen aan menselijk welzijn en economische activiteiten. Voorbeelden hiervan zijn natuurlijke waterzuivering voor drinkwater, natuurlijk afvang van fijnstof en natuurtoerisme. Remme onderzocht hoe ecosysteemdiensten kunnen worden gekarteerd en gewaardeerd voor ecosystem accounting. Ecosystem accounting is een systematische aanpak voor het meten en monitoren van ecosystemen, biodiversiteit en ecosysteemdiensten. Bovendien moet het beter inzicht geven in de bijdrage van ecosystemen aan ons economische systeem, volgens de methodiek van de nationale rekeningen. Voor dat doel wordt zowel fysische als monetaire informatie opgenomen in ecosystem accounts. In de afgelopen jaren heeft de Verenigde Naties in samenwerking met diverse andere organisaties het System of Environmental-Economic Accounting – Experimental Ecosystem Accounting (SEEA EEA) ontwikkeld, een methodiek om ecosystem accounts vorm te geven. Remme heeft deze methodiek geanalyseerd aan de hand van acht ecosysteemdiensten voor Limburg.
Modelleren en monetair waarderen van ecosysteemdiensten
Door fysische en monetaire informatie over ecosysteemdiensten weer te geven, geeft ecosystem accounting een zo volledig mogelijk beeld van de staat en het menselijk gebruik van ecosystemen. Remme heeft fysische ruimtelijke modellen ontwikkeld voor acht ecosysteemdiensten: de productie van voedselgewassen, de productie van veevoedergewassen, drinkwaterproductie, regulering van luchtkwaliteit door vegetatie, koolstofvastlegging, natuurtoerisme, fietsrecreatie en jacht.
Aan de hand van de fysische modellen zijn de ecosysteemdiensten monetair gewaardeerd (met uitzondering van fietsrecreatie). Voor de waardering zijn methodes gebruikt die consistent zijn met de methodes van de nationale rekeningen en consumentensurplus buiten beschouwing laten. Methodes die werden toegepast waren resource rent, avoided damage costs en replacement costs. De monetaire waarde van de zeven gemodelleerde ecosysteemdiensten in Limburg in 2010 bedroeg ongeveer €112 miljoen, met een gemiddelde waarde van ongeveer €500 per hectare. De ecosysteemdiensten voedselproductie (€46 miljoen) en natuurtoerisme (€39 miljoen) waren het meest waardevol.
De belangrijkste onzekerheden voor het ontwikkelen van ecosystem accounts vloeien voort uit gebrek aan beschikbaarheid en toegankelijkheid van ruimtelijke data, het ontbreken van modelvalidatie en de hoge niveaus waarop data geaggregeerd worden. De belangrijkste onzekerheden in monetaire waardering vloeien voort uit een gebrek aan lokale gegevens en de methodologische tekortkomingen om bijdragen van ecosystemen en mensen volledig te onderscheiden. Voor sommige soorten ecosysteemdiensten moeten nog methoden worden ontwikkeld of getest die consistent zijn met de richtlijnen van de nationale rekeningen om een betrouwbare waardering te bewerkstelligen.
Combineren van fysische en monetaire informatie
Voor ecosystem accounting is de combinatie van fysische en monetaire informatie essentieel, omdat beide soorten informatie complementair zijn. Voor ecosysteemdiensten waarbij menselijke bijdragen een belangrijke rol speelden (bijvoorbeeld voedselproductie), bleken de bijdragen van ecosysteemdiensten en menselijk handelen beter uit te splitsen aan de hand van monetaire waardering (zie Figuur 1). Voor ecosysteemdiensten die bijna volledig van ecosysteembijdragen afhankelijk zijn, gaf de monetaire indicator gelijksoortige informatie als de fysische indicator.
Figuur 1: De groene balk geeft de relatie tussen de bijdrage van het ecosysteem en van de mens weer bij het leveren van een ecosysteemdienst. De bijdrage van het ecosysteem vermindert van links naar rechts, terwijl de menselijke bijdrage toeneemt. De gebogen pijlen geven weer dat beide bijdragen met elkaar verweven zijn. De blauwe pijlen geven de informatiewaarde van fysische indicatoren en de toegevoegde waarde van de monetaire indicator weer, langs een gradiënt van licht naar donker. De onderste sectie geeft aan waar binnen het spectrum de gemodelleerde ecosysteemdiensten voor Limburg zich bevinden. Geïnspireerd op Van Reeth et al. (2014).
Toekomst van ecosystem accounting
Remme analyseerde een aantal kernonderdelen en methodes van ecosystem accounting. De accounting methodes voor ecosysteemdiensten waren voor Limburg toepasbaar. Een aantal andere aspecten van ecosystem accounting, zoals de ‘ecosystem condition account’ moeten nog worden geanalyseerd voordat het systeem volledig kan worden geoperationaliseerd.
Het proefschrift is hier te lezen: http://edepot.wur.nl/367316. Inlichtingen: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. / Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..
Referenties
Van Reeth, W., Stevens, M., Demolder, H., Jacobs, S., Peymen, J., Schneiders, A., Simoens, I., Spanhove, T., Van Gossum, P., 2014. Hoofdstuk 2 - Conceptueel Raamwerk, in: Stevens, M.e.a. (Ed.), Natuurrapport - Toestand en trend van ecosystemen en ecosysteemdiensten in Vlaanderen. Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek, Brussel.
