In Groningen vond op 22 en 23 september de 17e ‘Global Conference on Environmental Taxation’ (GCET-17) plaats, de jaarlijkse ‘familiereünie’ van onderzoekers, beleidsmakers en anderen die zich bezig houden met fiscale vergroening en economische instrumenten in het milieubeleid. Organisator en gastheer was Stefan Weishaar van de Rijksuniversiteit Groningen. Het congres had een vol en gevarieerd programma, met acht 'keynote speakers' en 130 papers die in parallelsessies werden gepresenteerd. In dit artikele belichten we enkele bijdragen die vanuit Nederland en Vlaanderen aan GCET-17 werden geleverd.
Prof. Michael Faure (verbonden aan de universiteiten van Maastricht en Rotterdam) benadrukte het belang van ‘smart instrument mixes’ voor vergroening van de economie. Ieder instrument heeft zo z’n beperkingen, maar een slimme combinatie van instrumenten kan die beperkingen verminderen. Als voorbeeld van zo’n ‘smart instrument mix’ noemde Faure de mogelijkheid om een importheffing op hout te koppelen aan een reductie van het tarief van die heffing als de importeur met een certificaat kan aantonen dat de productie van het hout aan duurzaamheidscriteria voldoet.
Erik Bruinsma (van het Nederlandse Ministerie van Financiën) gaf een overzicht van de stand van zaken op het gebied van milieubelastingen in Nederland. Ook bij hem kwam het belang van een ‘slim’ instrumentontwerp naar voren toen hij twee (inmiddels afgeschafte) milieubelastingen met elkaar vergeleek: de vliegbelasting en de verpakkingenbelasting. Beide leverden ongeveer evenveel aan belastinginkomsten op, maar de eerstgenoemde had aanzienlijk lagere uitvoeringskosten, ondermeer omdat er maar vijf belastingplichtigen waren (namelijk de luchthavens). Als voorbeeld van een achteraf bezien niet erg kosteneffectieve fiscale milieumaatregel noemde Bruinsma ook nog het belastingvoordeel voor elektrische auto’s.
De presentatie van Kris Bachus (KU Leuven) had als titel “Environmental tax reform in Belgium: from zero to hero?”. Hij constateerde dat België (mede onder druk van de Europese Commissie en de OECD) in de afgelopen jaren flinke stappen vooruit heeft gezet in de richting van fiscale vergroening. Een van de elementen daarvan is de per 1 april 2016 ingevoerde kilometerheffing voor vrachtwagens. Ook noemde hij het geleidelijk gelijk trekken van het accijnstarief voor benzine en diesel.
Kurt van Dender (OECD) gaf een voorproefje van het rapport ‘Effective Carbon Rates’ dat de OECD enkele dagen later zou publiceren. Daarin wordt een overzicht gegeven van de mate waarin koolstofhoudende energiedragers worden belast in 41 OECD- en G20-landen. De ‘Effective Carbon Rate’ (ECR) van een bepaalde energiedrager in een bepaalde toepassing is de som van accijnzen, koolstofbelastingen en de prijs van CO2-emissierechten. Het rapport laat ondermeer zien dat in de genoemde landen nog altijd 60% van de CO2-emissies een ECR van 0 heeft. Voor 90% van de emissies bedraagt de ECR minder dan € 30 per ton CO2 (het tarief dat volgens een van de andere sprekers, Mikael Skou Andersen, minimaal nodig is om de 2-graden-doelstelling van ‘Parijs’ te halen). Nederland werd genoemd als het land met het grootste aandeel CO2-emissies dat wel boven de € 30 per ton wordt belast.
Tijdens GCET-17 werd Hans Vos in het zonnetje gezet wegens zijn verdiensten op het gebied van belastingvergroening. Hij heeft dat gedaan bij achtereenvolgens het Instituut voor Milieuvraagstukken van de VU, DHV en het Europees Milieuagentschap. Nu, na zijn pensionering, is Hans nog steeds actief op dit terrein, ondermeer als adviseur van ‘Green Budget Europe’. Hij ontving in Groningen de ‘Kreiser Award’ (zie foto) uit handen van de naamgever van deze prijs, prof. Larry Kreiser, die de grondlegger is van de GCET.
V.l.n.r.: Stefan Weishaar (Rijksuniversiteit Groningen), Larry Kreiser (Cleveland State University), Hans Vos, Janet Milne (Vermont Law School)
Inlichtingen: Frans Oosterhuis (Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.). Het OECD-rapport 'Effective Carbon Rates' is hier te vinden. Een selectie van de congresbijdragen zal in boekvorm worden gepubliceerd door Edward Elgar in de reeks 'Critical Issues in Environmental Taxation'.
