De Europese Commissie heeft een voorstel uitgebracht met daarin doelen voor het verminderen van broeikasgasemissies per land voor emissies die niet onder het Europese Emissiehandelssysteem (ETS) vallen. Nederland moet zijn niet-ETS-emissies (gebouwen, verkeer, landbouw) in 2030 met 36% hebben verminderd ten opzichte van 2005. PBL en ECN hebben het technisch potentieel voor emissiereductie en de kosten geanalyseerd.
Beleidsopgave naar verwachting 20 Mton
Het doel van 36% emissiereductie betekent dat er in de periode 2021-2030 881 Mton mag worden uitgestoten. In de raming met vastgesteld en voorgenomen beleid uit de Nationale Energieverkenning 2016 komt de cumulatieve emissie uit op 901 Mton. Dit betekent dat er dus in die periode cumulatief 20 Mton gereduceerd moet worden. De beleidsopgave is overigens nog erg onzeker. Het voorstel biedt ook flexibiliteitsopties waarmee de kosten van een mogelijk verdergaand doel kunnen worden beperkt.
Voorstel kan leiden tot baten door energiebesparing
PBL en ECN hebben het technisch potentieel voor emissiereductie en de kosten daarvan geanalyseerd. Bij relatief minder vergaand beleid (variant A) bedragen de nationale kosten in 2030 (zonder flexibiliteitsopties) circa 30 miljoen euro (zie tabel). Verdergaand beleid (variant B) zal een groter deel van de technisch mogelijke potentiëlen ontsluiten en leidt tot 100 miljoen aan netto baten. De baten van energiebesparing overtreffen in dat geval de kosten voor het uitvoeren van deze maatregelen. Bij het meest vergaande beleid (variant C) lopen de netto baten op tot 140 miljoen euro per jaar. In werkelijkheid zullen kosten hoger liggen dan bij een kostenoptimale invulling, omdat beleid meestal niet in staat is om de goedkoopste opties selectief te ontsluiten en er vaak redenen zijn om af te wijken van de op korte termijn goedkoopste invulling.
Tabel: Kosten van emissiereductie per optie
| Cumulatieve beleidsopgave (megaton CO2-equivalenten) | ||||||
| 0 | 10 | 20 | 30 | 40 | ||
| Met kostenoptimale inzet van flexibiliteitsopties | A | 0 | -160 | -140 | -110 | -20 |
| B | 0 | -190 | -160 | -130 | -100 | |
| C | 0 | -200 | -170 | -150 | -120 | |
| Zonder flexibiliteitsopties | A | 0 | -140 | 30 | 370 | - |
| B | 0 | -190 | -100 | 80 | 340 | |
| C | 0 | -200 | -140 | 0 | 180 | |
Doel biedt weinig aanleiding voor versnelling energietransitie
De invulling voor 2030 is uiteraard slechts een tussenstap op weg naar de lange termijn doelstelling voor 2050, 80-95% emissiereductie. Met een kostenoptimale invulling van de cumulatieve beleidsopgave van 20 megaton liggen de broeikasgasemissies in de meeste sectoren nog niet op een lineair traject richting waarden die passen bij een emissiereductie van 80 tot 95% in 2050. Alleen voor de CO2-emissies in de landbouw (met name glastuinbouw) komen de niveaus daar dan wel in de buurt.
Kabinetsreactie: kosten lijken acceptabel
In de kabinetsreactie op het onderzoek is het volgende te lezen. “Mede op basis van de uitkomsten van het onderzoek van ECN en PBL is het kabinet van mening dat – uitgaande van een reductieopgave voor de periode 2021-2030 van 20 Mton COâ‚‚-equivalenten – de kosten voor de Nederlandse samenleving van het voorstel van de Commissie acceptabel lijken. Zoals aangegeven in de Energieagenda streeft het kabinet naar een geleidelijke en dus tijdige energietransitie richting 2050, waarbij de reductie van CO2 centraal staat. Dit betekent onder andere dat voor de niet-ETS sectoren, de ETS-sectoren en de LULUCF-sector in kaart zal worden gebracht welke maatregelen nodig zijn om de transitie op een economisch en maatschappelijk verstandige wijze vorm te geven. Een aantal van deze maatregelen voor de niet-ETS sectoren is al in de Energieagenda aangekondigd, zoals het vervangen van de aansluitplicht voor gas in de Gaswet door een breder aansluitrecht op energie-infrastructuur voor verwarming, en de uitrol van een landelijk dekkend netwerk van alternatieve tank- en laadinfrastructuur.”
Het volledige ECN/PBL-rapport “Effort sharing regulation; gevolgen voor Nederland” kunt u downloaden via de ECN-website of via de PBL-website.
De kabinetsreactie op dit rapport is beschikbaar op de site van de Rijksoverheid.
Nadere informatie: Bert Daniels, ECN (Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken., 088 515 4426), Michiel Hekkenberg, ECN (Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken., 088 515 8305) en Robert Koelemeijer, PBL (Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken., 06 1153 7156).
