Op 12 mei 2017 kwamen 75 experts bijeen voor een seminar over het Europese emissiehandelssysteem (ETS) dat werd georganiseerd door prof. dr. Machiel Mulder, director Center for Energy Economics Research (CEER) van de Rijksuniversiteit Groningen en voorzitter van de Benelux Association for Energy Economics (BAEE), en Markus Schmid, campagneleider 'Groene stroom? Ja graag!' bij milieuorganisatie WISE.
Het evenement vond plaats bij het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in Den Haag. Deelnemers uit zo ongeveer alle werkgebieden die aan het onderwerp raken waren vertegenwoordigd. In de zaal zaten bijvoorbeeld mensen afkomstig van drie ministeries (EZ, I&M, Financiën) en andere overheidsinstanties zoals de Nederlandse Emissieautoriteit (NEa), Rijkswaterstaat en CertiQ (certificeert duurzame energie). Ook geïnteresseerden van zes universiteiten, acht energiebedrijven en van milieu- en klimaatorganisaties waren naar Den Haag gekomen om de bijdrages van de experts te horen.
Dr. Edwin Woerdman, (Universitair Hoofddocent Rechtseconomie en Co-directeur van het Groningen Centre of Energy Law) gaf een introductie over de theorie van emissiehandel. Hij legde uit dat er twee varianten zijn voor een emissiehandelssysteem: cap & trade enerzijds, en credit trading anderzijds. Het huidige EU ETS is door de vele aanpassingen verworden tot een hybride systeem waarin elementen uit beide varianten terug te vinden zijn. Edwin noemt het huidige ETS een zombie.
Harm van de Wetering van de NEa vatte in zijn presentatie de praktijk van emissiehandel samen. Welke sectoren nemen deel, hoeveel CO2 mogen ze uitstoten, hoe werkt de Market Stability Reserve (MSR) en hoe ziet het pad met afnemende hoeveelheden emissierechten tot het jaar 2030 eruit?
Prof. dr. Herman Vollebergh (PBL en Tilburg University) ging in op de interactie tussen het ETS en andere beleidsinstrumenten die de CO2 uitstoot moeten terugdringen. Hij liet zien dat er naast het veel besproken 'waterbedeffect', ook tal van andere mechanismen in werking zijn die elkaar beïnvloeden.
Na de pauze sprak Bas Eickhout (Europarlementariër voor GroenLinks). Vanuit zijn grote werkervaring in het Brusselse Europarlement kon hij vertellen hoe en waarom het ETS zich onder druk van uiteenlopende nationale belangen en massaal gelobby door de industrie, tot een lelijk politiek compromis heeft ontwikkeld. Maar we zullen het ermee moeten doen, want er is eigenlijk geen alternatief. Het ETS is een marktinstrument waar alle EU-landen aan deelnemen. Vervanging door de vaak aangehaalde CO2-belasting is op Europese schaal onhaalbaar: belastingen behoren tot de competentie van de lidstaten en niet van de EU. Om een Europese CO2-belasting te realiseren zou een wijziging van het EU-verdrag nodig zijn, en dat vereist unanimiteit. Maar bijvoorbeeld Polen verzet zich tegen elke maatregel die de nationale kolenindustrie in gevaar kan brengen.
Het debat ging vervolgens over de interactie tussen het ETS en de energietransitie: moeten we wel zoveel geld uitgeven aan het bouwen van windparken als we ook een ETS hebben? Of is het juist andersom: constateren we dat het ETS een zeepbel is en moeten we juist inzetten op nationale doelstellingen om meer duurzame energie op te wekken?
Een aanwezige journalist van Energeia vatte de essentie van het ETS systeem goed samen: het gaat om het jaarlijks dalende plafond waardoor de beschikbare hoeveelheid emissierechten langzaam maar zeker afneemt. Al het andere is bijzaak.
Peer de Rijk, directeur van milieuorganisatie WISE, kwam vervolgens met een interessante vraag voor de aanwezigen: zou het zinvol zijn om een nieuw platform te lanceren waarop particulieren, bedrijven en organisaties emissierechten kunnen opkopen en vernietigen? Dit zou ook een manier kunnen zijn om CO2-uitstoot te compenseren, en zou gepaard kunnen gaan met een oproep aan de Europese leiders om het ETS verder aan te scherpen. Het idee is trouwens niet nieuw, het is al eerder gedaan door organisaties als Sandbag (VK) en Natuur & Milieu (NL). TheCompensators doen het nog steeds. Ook hier weer uiteenlopende reacties uit de zaal. Maar het merendeel van de deelnemers vond het idee van WISE prachtig, ook al was het alleen maar om voor meer aandacht, begrip en bewustwording rond het ETS te zorgen. WISE heeft mede naar aanleiding van de reacties besloten om op heel korte termijn de praktische haalbaarheid van zo’n plan in kaart te brengen. Suggesties, hulp en ideeën zijn hierbij welkom!
Dit verslag is een bewerking van het verslag van Markus Schmid van Wise dat op https://wisenederland.nl/groene-stroom/emissiehandel-en-energietransitie staat. Daar zijn ook de presentaties te downloaden en enkele foto's te zien. Vragen over de bijeenkomst kunt u stellen aan Markus Schmid, Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken., en aan Herman Vollebergh: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..
