De drie Nederlandse planbureaus - PBL, SCP en CPB - hebben aangekondigd dat zij gezamenlijk periodiek een Verkenning Brede welvaart gaan opstellen. In 2018 zal op Verantwoordingsdag de eerste Verkenning verschijnen. Het doel is om welvaart te gaan meten aan de hand van een brede set van indicatoren, zodat ook zaken die nu niet in het bbp (bruto binnenlands product) worden gemeten, zoals milieu-effecten, vrije tijd en vrijwilligerswerk, straks zichtbaar worden gemaakt. Daarmee kan recht worden gedaan aan alle relevante aspecten van welvaart, zonder deze bij elkaar op te tellen.
Planbureaus en CBS aan de slag op verzoek van kabinet
In de policy brief 'Naar een Verkenning Brede welvaart' geven de planbureaus aan dat zij in de Verkenning drie perspectieven zullen hanteren: het kwaliteit-van-leefomgeving perspectief, het kwaliteit-van-leven perspectief en het welvaartseconomisch perspectief. In elk perspectief is het van belang om niet alleen naar het hier en nu te kijken, maar ook naar ‘elders’ en ‘later’. De planbureaus gaan deze Verkenning uitbrengen op uitnodiging van het kabinet, als uitvloeisel van het rapport 'Welvaart in kaart' van de Tijdelijke Commissie Breed Welvaartsbegrip (de Commissie Grashoff) uit 2016. Het CBS werkt gelijktijdig – ook op verzoek van het kabinet – aan een Monitor Brede welvaart, die eveneens op Verantwoordingsdag 2018 zal worden uitgebracht. Bij het opstellen van de Verkenning Brede welvaart zullen de planbureaus de indicatorenset die het CBS gaat ontwikkelen als uitgangspunt nemen. In zowel de Monitor (CBS) als de Verkenning (PBL/SCP/CPB) Brede Welvaart zal ook aandacht zijn voor de verbinding met de Sustainable Development Goals van de Verenigde Naties.
Het meten van brede welvaart vergt een set van indicatoren
De planbureaus zijn van mening dat brede welvaart het best te meten is met een brede set van indicatoren die zo goed mogelijk recht doet aan de diverse relevant geachte aspecten van welvaart. Het bepalen van een samenvattende index voor brede welvaart achten de planbureaus geen zinvolle exercitie, gezien de uiteenlopende weging van de diverse welvaartsaspecten die daartoe nodig is en vanwege het daarmee uit het zicht verdwijnen van onderliggende afruilrelaties.
Een indicatorenset brede welvaart is niet in beton gegoten
In de keus voor indicatoren voor de meting van brede welvaart zoeken CBS en planbureaus in navolging van de Commissie Grashoff aansluiting bij zgn. CES-aanbevelingen, genoemd naar de ‘Conference of European Statisticians Recommendations on Measuring Sustainable Development’ en bij het eerdere voorwerk in wat bekend staat als ‘het Stiglitz-rapport’ uit 2009. Idealiter is aan de te ontwikkelen set indicatoren Brede welvaart ook de voortgang van de VN Sustainable Development Goals (SDGs) af te lezen. Er bestaat echter niet zoiets als dé ultieme set van indicatoren voor brede welvaart, reden om iedere set indicatoren periodiek kritisch te bezien op accuraatheid in het licht van de wetenschappelijke onderbouwing en actualiteit. Dit zal de inzet zijn van de door de planbureaus te schrijven Verkenning Brede welvaart en vormt de verbinding met de Monitor Brede welvaart van het CBS.
Planbureaus verkennen brede welvaart aan de hand van maatschappelijk relevante thema’s
Bij de keus van thema’s voor de verkenning laten de planbureaus zich leiden door overwegingen van politiek-beleidsmatige, maatschappelijke en wetenschappelijke relevantie. Daarbij betrekken de planbureaus nadrukkelijk ook de perspectieven ‘elders’ en ‘later’. Tevens houden de planbureaus in het achterhoofd dat ze de verkenning weliswaar in eerste instantie voor de rijksoverheid verrichten, maar dat de kring van mogelijke belanghebbenden aanzienlijk breder is. De planbureaus hebben nog geen thema of thema’s gekozen voor de verkenning in 2018. Wel zien zij de volgende drie onderwerpen als mogelijkheid: de allocatie van tijd, de transitie naar een circulaire economie en het voedselvraagstuk. De Verkenning Brede welvaart verschijnt periodiek, te beginnen bij Verantwoordingsdag 2018.
Klik hier om de policy brief 'Naar een Verkenning Brede welvaart' van PBL, SCP en CPB te downloaden. Auteurs: Frank Dietz & Olav-Jan van Gerwen (PBL), Jeroen Boelhouwer & Andries van den Broek (SCP), en Gerbert Romijn (CPB).
Nadere informatie: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..