Stimuleer energiebesparing in de gebouwde omgeving. Geef ruimte aan decentrale energieopwekking door coöperaties van particulieren. En creëer nieuwe banen met de productie van schone technologie, want dat versterkt ook de concurrentiepositie van Nederlandse bedrijven.
Dit zijn enkele kernpunten uit een unaniem advies van de Sociaal-Economische Raad (SER) dat er voor pleit een breed gedragen energieakkoord op te stellen voor duurzame/groene groei. Op de startbijeenkomst van 16 november verkende de SER samen met vertegenwoordigers van politiek, natuur- en milieuorganisaties, energieproducenten, wetenschap en andere stakeholders de eerste contouren van zo'n akkoord. De komende maanden zullen betrokken partijen zich in diverse werkgroepen buigen over beleidsinstrumenten voor deelthema's op energiegebied. Het doel is om het nationaal energieakkoord medio 2013 af te ronden en aan te bieden aan het kabinet.
Huidige beleid en doelstelling
De beleidsopgave is uitermate ambitieus: een aandeel van 16 procent hernieuwbare energie in 2020 – oftewel 2 procent méér dan EU-afspraken verplichten – is één van de doelstellingen van het regeerakkoord. In 2050 moet de energievoorziening volledig duurzaam zijn. Op dit moment verkeert Nederland echter nog in de Europese achterhoede: slechts 4 procent van de energie wordt duurzaam opgewekt.
Het energiebeleid in de afgelopen tien jaar blonk uit door onvoorspelbaarheid en tegenstellingen in belangen van stakeholders. Convenanten bleken te vrijblijvend. Daardoor kwam er weinig terecht van grote investeringen in schone energiebronnen als wind en zon. Voldoende zekerheid over het terugverdienen van investeringen was er niet. Ook stevige vorderingen in energiebesparing in de gebouwde omgeving bleven achterwege. Een nationaal energieakkoord moet een trendbreuk inluiden en de wissels in de economie omzetten naar investeringen in een duurzame energievoorziening.
Energiebesparing gebouwde omgeving
Een van de belangrijkste thema’s is energiebesparing in woningen en kantoren. Juist nu de bouwsector door een dal gaat, kunnen de vele mogelijkheden voor energie- en kostenbesparing in de gebouwde omgeving beter benut worden. Dat levert ook vele 'groene' banen op.
Decentrale duurzame energieopwekking
Daarnaast verenigen steeds meer particulieren (burgers, boeren en andere ondernemers) zich in energiecoöperaties, die zelf met duurzame energie aan de slag willen of dat al doen. Het kan hierbij gaan om zonnepanelen, wind, biomassa of warmteterugwinning. Nederland telt nu driehonderd van dit soort lokale initiatieven. Deze worden echter belemmerd door wetgeving, die volgens de deelnemers aan het nationale energieakkoord om aanpassing vraagt.
Productie van schone technologieën
Er is een snelgroeiende wereldmarkt voor technologie voor het opwekken van energie uit wind en zon. Nederlandse bedrijven kunnen deze kansen grijpen en een nieuwe business case voor duurzame technologie ontwikkelen. Er is geen gebrek aan onderzoekscapaciteit, maar er zijn instrumenten nodig om kennis sneller om te zetten in concrete producten en de vermarkting ervan. Hiervoor is ook voldoende technologisch personeel nodig, en dat ontbreekt op de huidige arbeidsmarkt. Om de instroom te bevorderen zijn extra inspanningen nodig op het gebied van onderwijs en bijscholing.
Tot slot
Op de startbijeenkomst legden deelnemers nadruk op het belang van een 'interactieve dialoog' met burgers en bedrijven. Het mag geen onderonsje van specialisten worden. Het bewustzijn in de samenleving over de noodzaak tot verduurzaming van onze energievoorziening moet omhoog. 'Een akkoord voor groene groei is alleen uitvoerbaar bij een zo breed mogelijk draagvlak', beklemtoonde SER-voorzitter Wiebe Draijer.
De tekst van het SER-advies is hier te vinden. Nadere informatie is te verkrijgen bij Jolanda Maas. Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
