Bovenstaande vraag heeft Panteia – in opdracht van RVO – getracht te beantwoorden aan de hand van een uitgebreide literatuurstudie. Doel was het vinden van relevante artikelen en bestaande studies op dit gebied. De aanleiding van het onderzoek is de behoefte aan meer inzicht in de wijze waarop het MKB omgaat met duurzame energie.
De literatuurstudie laat zien dat er veel onderzoek is (nationaal en internationaal) naar de wijze waarop het MKB omgaat met energiebesparing en wat de knelpunten zijn om over te stappen naar maatschappelijk verantwoord ondernemen, maar dat er nauwelijks onderzoek is naar de motieven om over te stappen naar duurzame energie. De grootste lacunes zijn: de wensen en behoeften van ondernemers om over te stappen naar duurzame energie, en de (mogelijke) invloed van rolmodellen. De onderzoeksvraag “Door wie of wat worden MKB-bedrijven beïnvloed als het gaat over duurzamer energiegebruik?” is daardoor onbeantwoord gebleven.
Op zich is dit niet vreemd gezien het feit dat de grootste belemmering in het MKB om aan energiebesparing te doen de relatief lage energiekosten zijn. Voor een gemiddeld MKB-bedrijf is energie een backoffice activiteit en daardoor vaak ook een onbeduidende activiteit (met uitzondering van de glastuinbouw). Hierdoor loont het ook niet om over te gaan op het zelf opwekken van duurzame energie (windenergie, zonne-energie). Er is wel interesse in duurzame energie, maar dan gaat het om het overstappen naar groene stroom en groen gas.
Uit de literatuur over energiebesparing blijkt dat verhuizing naar een ander bestaand gebouw, of het betrekken van een nieuw gebouw, een geschikt moment is waarop een mogelijke overgang naar duurzame energie bespreekbaar wordt. Een andere mogelijkheid is om ondernemers te beïnvloeden door ondernemers die al zijn overgestapt (rolmodellen).
Uit de literatuur over maatschappelijk verantwoord ondernemen komt naar voren dat de overgang naar duurzame energie gestimuleerd kan worden door in te zetten op de intrinsieke motivatie van de MKB-ondernemer (‘men wil’), of door de MKB-ondernemer indirect te beïnvloeden via zijn omgeving, (‘het hoort’). Dan kan men denken aan kennisoverdracht en het inzetten van collega-ondernemers. Verder zijn er rationale overwegingen of dwingende factoren die een rol kunnen spelen. Als de energiekosten voor een bedrijf een belangrijke rol spelen, dan kan het uit bedrijfseconomische redenen interessant zijn om over te stappen naar duurzame energie (‘het loont’). Subsidie is dan een geschikt instrument. En ten slotte kan ook regelgeving (overheidsbeleid of eisen van klanten in openbare aanbestedingen) duurzamer energiegebruik afdwingen (‘het moet’).
Referenie: Veldhuis – Van Essen, C. en R. Hoevenagel 2014 Definitieve rapportage Duurzame energiebronnen en MKB (v0.1), Panteia, Zoetermeer.
Meer informatie en opvragen van de publicatie: Ruud Hoevenagel, e-mail: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken., Tel: 079-3222168, www.panteia.nl.
