Op 15 januari vond in Utrecht een goedbezochte en vruchtbare discussieavond plaats over het controversiële handels- en investeringsakkoord in wording: TTIP. Over dit verdrag tussen de EU en de VS spraken voorstanders, tegenstanders en hervormers. Thema’s waren het proces en de inhoud, duurzaamheid, harmonisatie van regels, geschillenbeslechting (ISDS) en transparantie.
Doelen en proces van TTIP: wat wordt besproken en wat is de impact?
Roeline Knottnerus (SOMO), die in Nieuwsbrief 2014/5 al over dit onderwerp schreef, beet de spits af met een kritische inleiding over TTIP. Het TTIP is onder andere controversieel omdat het dit keer niet meer alleen over handelstarieven gaat, maar ook over harmonisering van handelsbelemmerende regelgeving in de twee werelddelen. Duurzaamheidsregelgeving wordt ook als zodanig gezien.
TTIP en Duurzaamheid
Zowel Knottnerus als Geert Ritsema (Milieudefensie) stelden dat, gezien de lagere Amerikaanse normen op het gebied van duurzaamheid, gevreesd moet worden dat door harmonisatie van regelgeving het beschermingsniveau in de EU aangetast zal worden. Winand Quaedvlieg (VNO-NCW) denkt daarentegen dat door de bank genomen de regelgeving in de VS even geavanceerd is als die van de EU. Door deze te harmoniseren zal een mondiale norm gesteld worden. Groen Links Europarlementariër Bas Eickhout verwacht dat de EU zal waarmaken dat belangrijk geachte huidige regels (zoals eigen GMO-beleid) gevrijwaard zullen worden van gedwongen aanpassingen. Waar hij zich het meest zorgen over maakt is dat in de praktijk een toekomstig (verdergaand) milieu- en sociaal beleid zal worden beperkt.
Harmonisatie van regels
De harmonisatie moet in eerste instantie gaan plaatsvinden in een overlegorgaan waarin vertegenwoordigers van beide regeringen zitten en bedrijven kunnen aankloppen met suggesties. Ook zou dit overleg moeten adviseren over voorgenomen beleid. Tegenstanders van TTIP waarschuwen dat de democratische besluitvorming over onder andere het duurzaamheidsbeleid wordt uitgehold. Gevreesd wordt dat de grote internationale bedrijven veel betere toegang tot dit overleg zullen hebben dan maatschappelijke groeperingen.
Geschillenbeslechting (ISDS)
Een apart rechtssysteem, Investor-State Dispute Settlement (ISDS), moet buitenlandse investeerders betere juridische mogelijkheden geven tegen beleid dat voor een bedrijf schade oplevert. Maar dit kan overheden onder druk zetten door het geïntroduceerde gevaar van claims. Dat kan ertoe leiden dat - na de bankencrisis- het bedrijfsrisico nog meer naar de belastingbetaler (en de samenleving) verschuift.
Transparantie
Een belangrijk punt van kritiek op het onderhandelingsproces is het gebrek aan transparantie. De EU heeft onder de maatschappelijke druk een deel van de onderhandelingsteksten vrijgegeven, terwijl echter van Amerikaanse zijde volstrekte geheimhouding wordt betracht. Ook de handelingen van de geschillenbeslechters zijn grotendeels geheim zodat democratische controle niet mogelijk en er geen opbouw van jurisprudentie is.
Vervolg
Het DoPP werkt de resultaten van de avond uit tot een advies aan de duurzaamheidsspecialisten in de Tweede Kamer. Ook zal er een gesprek plaats vinden met Marietje Schaake, Europarlementarier voor D66.
Een uitgebreider verslag en aanvullende informatie is te vinden op https://sites.google.com/site/abs123def/agenda
Nadere inlichtingen zijn te verkrijgen bij Marcel Bovy, Bovy Sustainability Guidance, Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
