De Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) heeft een uitgebreide combinatie van regelgeving en begeleiding gecreëerd. Na een goede start met teruglopende watervervuiling, is er echter beperkte vooruitgang op het gebied van waterkwaliteit, -kwantiteit en ruimtegebruik. Vermoedelijk worden de gestelde doelen niet gehaald.
In een studie voor het Europees Parlement is gekeken naar het EU waterbeleid. Enerzijds is de voortgang van de implementatie, effectiviteit en dekking van het huidige beleid geëvalueerd (ex-post). De bevindingen zijn vergeleken met de conclusies uit de evaluatie ‘Blueprint to Safeguard Europe’s Water Resources’ van de Europese Commissie. Daarnaast zijn, met het oog op toekomstig beleid, de kosten en baten van additioneel beleid bepaald binnen vijf case studies (ex-ante).
Geconcludeerd kan worden dat de Kaderrichtlijn Water (KRW) een aantal innovatieve beleidsinstrumenten en strikte doelen heeft geïntroduceerd om de kwaliteit en management van Europese waterlichamen te verbeteren. Daarentegen valt vooruitgang m.b.t. het halen van de doelstellingen en implementatie van instrumenten tegen. De drie belangrijkste water-gerelateerde doestellingen zijn:
Waterkwaliteit
Er is een succesvol beleidsontwerp voor het bereiken van de waterkwaliteitsdoelstellingen. Echter, implementatie loopt achter omdat emissiebeheersing voor puntbronnen en diffuse bronnen nog niet aansluiten bij werk op het gebied van kwaliteitsnormen. De 'Blueprint' presenteert andere bevindingen en richt zich op een gebrek aan informatie over de chemische toestand in stroomgebieden in plaats van op hiaten in beleid en uitvoering. Daarom zet het in op versterkte handhaving van maatregelen.
Waterkwantiteit
Onze bevindingen geven aan dat er beperkte vooruitgang is in het behalen van de doelstellingen, vooral doordat de beleidsimplementatie beperkt is. Zowel de doelstellingen als de maatregelen zijn zwak. Dit probleem kan aangepakt worden door betere beleidsimplementatie te promoten, de Europese strategie voor hulpbronefficiëntie te versterken en de doelstellingen en maatregelen aan te scherpen. De 'Blueprint' komt tot vergelijkbare conclusies en stelt een lange actiepuntenlijst voor. Uitvoering hiervan zal vooral leiden tot meer richtlijnen voor de KRW, hoewel de effectiviteit van richtlijnen discutabel is.
Ruimtelijke ordening
Met betrekking tot ruimte gerelateerde doelstellingen is slechts beperkte vooruitgang geboekt. Net als bij waterkwantiteit wordt de mate van implementatie beperkt door zwakke doelstellingen en bijbehorende maatregelen. Deze situatie kan worden aangepakt door o.a. het waterbeleid beter te integreren met ander sectorbeleid. De 'Blueprint' komt tot een paar gelijke bevindingen, maar beschouwt de inzet van economische instrumenten niet als relevant en identificeert geen gebrek aan helderheid en maatregelen van de KRW. De aanbevelingen betreffen het opstellen van een begeleidingsdocument voor groene infrastructuur, handhaving van de Richtlijn Overstromingsrisico's en vergroening van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid. Er wordt geen relatie gelegd met de EU strategie voor een hulpbronefficiënt Europa.
Resterende uitdagingen
De redenen voor een gebrek aan implementatie van de KRW kunnen worden toegerekend aan vijf belangrijke uitdagingen:
* Er is een langzame en onvolledige implementatie van het gehele kader op lidstaatniveau.
* De kosteneffectiviteit van de Programma's van Maatregelen is niet altijd duidelijk en lijkt nauwelijks financiering aan te trekken voor grootschalige herstelprojecten.
* Er is onvoldoende relatie tussen de Stroomgebiedbeheersplannen en andere beleidsdomeinen zoals landbouw en bescherming tegen overstromingen.
* Een leemte in de toepassing van instrumenten op EU-niveau om vervuilende emissies te voorkomen.
* Er is weinig integratie tussen waterbescherming en beleid op het gebied van energie en landbouw. Dit leidt tot enkele averechtse beleidsmaatregelen en instrumenten.
Beleidsaanbevelingen
Onze analyse identificeert de volgende veelbelovende gebieden voor waterbeleid:
1. Versterk EU-brede emissiebeheersing voor vervuilende stoffen ten aanzien van waterkwaliteitsrichtlijnen;
2. Reduceer het gebruik van water en energie door watergerelateerde eco-design standaarden (bijvoorbeeld douchekoppen en kraanwater) en promoot watermetingen om prestaties op het gebied van waterkwantiteitsdoelstellingen te verbeteren;
3. Verbeter de Programma's van Maatregelen en EU-coördinatie om uiterwaarden te herstellen om ruimtelijke ordening te verbeteren.
In het rapport zijn ruwe schattingen gegeven van (investerings)kosten en baten om de potentiële schaal van het eventuele additioneel beleid weer te geven.
Het rapport is te downloaden via http://trinomics.eu/. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Rob Williams (Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.)
