ECN en Wood Mackenzie hebben op verzoek van de Vereniging Nederlandse Petroleum Industrie (VNPI) het effect onderzocht van toekomstige emissiewetgeving op de rentabiliteit en de concurrentiepositie van de Nederlandse raffinage-industrie. De aanleiding hiervoor is dat mogelijk stringent beleid resulteert in implementatie van milieumaatregelen die deze positie kunnen beïnvloeden.
De wereldwijde en Europese ontwikkelingen blijken een negatief effect op de Europese raffinagesector te hebben. In Europa zal de vraag naar olieproducten en daarmee ook de raffinagecapaciteit onder druk blijven staan. Tegelijkertijd worden Noord-Amerikaanse raffinaderijen steeds concurrerender vanwege de winning van niet-conventionele olie. Nieuwe raffinagecapaciteit in het Midden-Oosten zal naar verwachting profiteren van goedkope ruwe olie en Russische raffinaderijen zullen naar verwachting worden gerenoveerd vanwege wijzigingen in het belastingregime, waardoor hun concurrentiepositie zal verbeteren. De effecten van deze ontwikkelingen zijn onderzocht in het Basic Plant Scenario.
De ontwikkelingen in emissievoorschriften zijn geëvalueerd zowel op Europees als nationaal niveau. De internationale wetgeving, zowel op Europees als wereldwijd niveau, is van invloed op de Nederlandse raffinagesector, maar heeft een min of meer vergelijkbaar effect op concurrerende raffinaderijen in het buitenland. Op nationaal niveau verschillen de milieuvoorschriften, en een analyse van de emissieprofielen op het niveau van de raffinagesector toont aan dat Nederland een koploper is als het gaat om milieuprestaties. Ook België en de VS zijn landen die tot de voorhoede behoren wat betreft de emissieprofielen van hun raffinagesectoren. De emissieprofielen van Duitsland benaderen het koplopersniveau, maar zijn op dit moment hoger dan die in Nederland. Ook de emissieprofielen van Frankrijk dalen, maar bevinden zich op een substantieel hoger niveau vergeleken met Nederland. De emissiegrenswaarden voor andere belangrijke concurrerende landen buiten Europa en de VS bleken in het algemeen soepeler te zijn dan die in Nederland.
Op basis van bestaande en aanvullende beleidsmaatregelen werd een Stringent Plant Scenario opgesteld om stringente milieumaatregelen, en maatregelen voor het voldoen aan de regelgeving inzake het risico van zware ongevallen te beoordelen. Naast dat deze maatregelen de milieu-emissies reduceren, brengen ze ook kosten met zich mee. De totale geaggregeerde kapitaalkosten van deze maatregelen volgens het Stringent Plant Scenario werden geraamd op ongeveer EUR 1,33 miljard, terwijl de bijkomende totale exploitatiekosten in samenhang met de investeringen volgens de raming op ongeveer EUR 53 miljoen per jaar uitkwamen.
Nederland is momenteel een van de beter presterende landen in Noordwest-Europa als gevolg van de schaal, complexiteit en integratie van de raffinagesector. Vanwege een toenemend aanbod uit andere regio's, een stagnerende binnenlandse productvraag onder andere door het zuiniger worden van voertuigen en concurrentie vanuit belangrijke exportmarkten, wordt voor de Europese raffinagesector, de komende paar jaar een daling van het volume verwerkte ruwe olie voorzien. De vooruitzichten voor Nederland zijn geanalyseerd aan de hand van het Basic Plant Scenario en de resultaten lieten een verwachte daling van de oliedoorzet zien met circa 17 Mton, oftewel circa 30% van het huidige volume verwerkte ruwe olie. Dit weerspiegelt zich in een vermindering van de ’capaciteitsbenutting van de raffinaderij’, een maatstaf voor de ruwe olie die door bestaande faciliteiten wordt verwerkt.
De emissieprognoses voor NOx, SO2, NMVOS en stof, op basis van de maatregelen volgens het Stringent Plant Scenario, tonen een afname van de emissies met 50%-75% tot 2025, vergeleken met 2012, voor alle belangrijke verontreinigende stoffen. Een deel van deze afname is toe te schrijven aan verminderde capaciteitsbenutting.
Het effect van de extra kosten die ontstaan door de implementatie van stringente wetgeving in het Stringent Plant Scenario, is omgerekend naar een vergelijkbare afname van de raffinage-marges met US$ 0,86 per vat. De toegevoegde waarde van de Nederlandse raffinagesector zou hierdoor met EUR 400 miljoen per jaar kunnen dalen ten opzichte van de positie van 2012, d.w.z. een afname van circa 20%.
Samenvattend wordt verwacht dat de Nederlandse sector volgens zowel het Basic Plant Scenario als het Stringent Plant Scenario bedreigd zal worden door opkomende concurrerende raffinageregio's. De uitdaging voor de Nederlandse sector is om concurrerend te blijven ten opzichte van de omringende landen (Duitsland, België en Frankrijk). Voor het Stringent Plant Scenario worden dalende marges verwacht, wat een negatief effect zal hebben op het concurrentievermogen van de Nederlandse raffinagesector. Uiteindelijk kan dit de aantrekkelijkheid van het opereren of investeren in de Nederlandse sector verminderen en mogelijk leiden tot een verder verlies van concurrentievermogen en een verhoogde kans op sluiting van raffinaderijen.
Een Engelstalige versie van het rapport is beschikbaar via: www.ecn.nl/publications/ECN-E--15-003. Een Engelstalige presentatie van de studie is beschikbaar via: www.ecn.nl/publications/ECN-L--15-011. Voor inhoudelijke vragen kunt u terecht bij Hamid Mozaffarian, Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..
