Stijgt het lage btw-tarief van 6 naar 9 procent, dan neemt daardoor naar verwachting het aantal gereisde kilometers met de trein af met 1,3 procent. Voor bus, tram en metro is dat 1 procent, verwacht het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM) in de publicatie ‘Prijsgevoeligheid diensten personenvervoer’.
De prijselasticiteit voor de vraag naar treinvervoer in Nederland (in reizigerskilometers) is, volgens recent onderzoek, -0,45. Dit wil zeggen dat, bij een verhoging van het lage btw-tarief van 6 naar 9 procent, de 2,8 procent hogere treinkosten voor de reizigers naar verwachting zullen leiden tot 1,3 procent minder gereisde treinkilometers. Voor het vervoer van bus, tram en metro is deze prijselasticiteit -0,36 en zal het aantal reizigerskilometers naar verwachting afnemen met 1 procent. Uiteraard zijn de elasticiteiten omgeven met onzekerheden.
Dit zijn de belangrijkste bevindingen van deze studie. Aanleiding voor deze studie is de toezegging van de staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) in het algemeen overleg van 17 januari 2017 om het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM) te vragen een onderzoek te doen naar het effect van prijsverhogingen op de te verwachten vervoersstromen in het personenvervoer (‘de prijselasticiteit’). Deze vraag ontstond tijdens een discussie over het effect van de voorgenomen btw-maatregel van het kabinet-Rutte III (laag tarief van 6 naar 9 procent), als onderdeel van een totaalpakket aan maatregelen voor hervorming van het belastingstelsel.
Prijselasticiteit straattaxivervoer en Waddenveren
Anders dan bij trein en bus, tram en metro is er weinig tot niets gepubliceerd over de prijselasticiteit van de vraag naar straattaxivervoer in Nederland en het vervoer met de Waddenveren. De verwachting is dat de vraag naar beide typen vervoer beduidend minder dan evenredig afneemt met de stijging van de kosten voor het gebruik ervan: de vraag naar dit vervoer is (sterk) ‘prijsinelastisch’. Dat wil zeggen dat bijvoorbeeld 10 procent hogere kosten zullen resulteren in een gebruiksafname die veel mínder is dan 10 procent. Dat is te verwachten, omdat:
• er voor een belangrijk deel van het gebruik weinig alternatieven zijn;
• een groot deel van de gebruikers het vervoer slechts incidenteel gebruikt;
• de btw-verhoging slechts een marginaal aandeel heeft in de totale kosten van de te ondernemen activiteit.
Meer informatie: zie website KIM. Auteur: Peter Bakker.
