VITO en Vlaanderen Circulair peilden in de nasleep van de eerste coronagolf naar de impact van de crisis op bedrijven, de mate waarin bedrijven circulaire strategieën toepassen en de rol die in de toekomst weggelegd is voor de circulaire economie. De enquêteresultaten tonen dat circulaire bedrijven beter bestand zijn tegen crisissen.
Meer dan 540 bedrijven en organisaties vulden in mei en juni de enquête van Vlaanderen Circulair en VITO in. De impact van de coronacrisis op de ondervraagde bedrijven bleek niet gering. Maar liefst 63% van de bedrijven kreeg te kampen met een corona-gerelateerd probleem. De vaakst voorkomende problemen waren tekorten aan grondstoffen, materialen en onderdelen. Andere problemen waren bijvoorbeeld een dalende klantvraag of beschikbaarheid van arbeidskrachten.
Maar niet alle bedrijven werden in dezelfde mate getroffen door de coronacrisis. Sommige bedrijven bleken veerkrachtiger of net kwetsbaarder, en de karakteristieken van het bedrijf zelf blijken hierin een belangrijke rol te spelen. Zo kampten grote bedrijven enerzijds met minder tekorten, maar bleken ze anderzijds minder goed in staat om zich flexibel aan te passen aan veranderende omstandigheden (bv. aanbod nieuwe diensten).
En ook de circulariteit van de bedrijven speelt een belangrijke rol in de weerbaarheid van bedrijven in tijden van crisis. Hierboven werd reeds gesteld dat 63% van de bedrijven met een corona-gerelateerd probleem werd geconfronteerd tijdens het begin van de crisis. Onderscheid tussen circulaire bedrijven (55% van de steekproef) en minder circulaire bedrijven (45% van de steekproef) geeft echter een sterk verschillend beeld: slechts 34% van de circulaire bedrijven kampten met 1 of meerdere problemen terwijl 98% van de minder circulaire bedrijven met problemen kampten in dezelfde periode. Circulaire bedrijven werden gedefinieerd als bedrijven die meerdere circulaire strategieën op doorgedreven wijze toepassen.
Circulaire bedrijven bleken dus beter bestand tegen de negatieve impact van de coronacrisis. Dit heeft verschillende redenen. Zo geven significant meer circulaire bedrijven (vooral zij die actief zijn in een korte keten) aan dat ze genieten van een trouw klantenbestand. Dit leidt tot een stabiele klantvraag, ook in tijden van crisis. Tevens blijken circulaire bedrijven beter in staat om op flexibele en creatieve manier in te spelen op een veranderende omgeving en zetten ze significant meer in op toekomstgerichte innovaties. Tenslotte geven circulaire bedrijven aan dat ze tijdens de crisis minder vaak geconfronteerd werden met tekorten aan grondstoffen, onderdelen of materialen. Vooral bedrijven die focussen op een verlaagd materiaalgebruik en gebruik van lokale voorraden bleken weinig met tekorten te kampen. Dit zijn uiteraard maar twee mogelijke circulaire strategieën die een bedrijf kan implementeren. Uit de bevraging bleek dat ook het inzetten op hernieuwbare energie en de recuperatie van afval en bijstromen vaak gebruikte circulaire strategieën zijn. Dit wordt weergegeven in de onderstaande figuur, waarbij de delen boven de lijn ‘goede basis’ in het geel zijn aangeduid om een vlotte vergelijking mogelijk te maken.
De figuur toont echter ook dat een aantal circulaire strategieën in veel mindere mate worden toegepast. Dit geldt bijvoorbeeld voor het delen van productiemiddelen of het ontwikkelen van circulaire businessmodellen. Het verder uitrollen van een Circulaire Economie kan dus nog wel wat steun gebruiken. Uit de bevraging kwam een duidelijke voorkeur voor stimulerend beleid naar voor. Zo vraagt 61% van de respondenten naar een fiscaal beleid dat circulaire goederen en diensten stimuleert en vraagt 48% van de respondenten om regelgevende barrières weg te werken. Ook steun voor innovatie (bv. bij de creatie van producten, diensten, nieuwe businessmodellen en ketensamenwerking) wordt door 59% van de respondenten naar voren geschoven. Tenslotte wijst ook 57% van de respondenten op de voorbeeldrol van de overheid als mega-consument. Overheidsopdrachten voor circulaire goederen en diensten kunnen als hefboom werken voor circulaire bedrijven.
Samenvattend kan gesteld worden dat duurzaamheid en weerbaarheid hand in hand gaan. De centrale succesfactoren van een circulaire economie blijken ook de succesfactoren die een bedrijf beter bestand maken tegen schokken: lokaal en geconnecteerd zakendoen, creativiteit en samenwerking.
Lees meer over de enquête en onderzoeksresultaten via deze link.
Contact: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
