Het jaar na de invoering van een tarifering op basis van gewicht daalt de hoeveelheid aangeboden huisvuil met ongeveer 21,4 procent ten opzichte van een betaal-per-zak systeem. Dit effect erodeert echter in de daaropvolgende jaren. Dat blijkt uit onderzoek waaraan ondermeer de universiteiten van Leuven en Antwerpen deelnamen.
Steeds meer steden en gemeenten voeren een tarifering voor afvalinzameling in op basis van gewicht. Elk huishouden krijgt een afvalcontainer die uitgerust is met een identificatiechip. Wanneer het afval wordt ingezameld, wordt de container gewogen en wordt het gewicht van het ingezamelde afval via de container gelinkt aan een specifiek huishouden. Nadien volgt een afrekening voor het betreffende huishouden voor het ingezamelde gewicht huisvuil.
In het onderzoek is voor Vlaanderen nagegaan of een tarifering op basis van gewicht voor de inzameling van afval leidt tot een vermindering van de ingezamelde hoeveelheid huisvuil ten opzichte van het klassieke systeem waarbij de huishoudens betalen per zak huisvuil. De studie is gebaseerd op paneldata, d.w.z. observaties van dezelfde gemeenten over meerdere jaren heen (2005-2015). De data geven aan dat de te schatten relatie dynamisch is en dat het aangeboden huisvuil van vorig jaar mee de hoeveelheid aangeboden huisvuil van dit jaar verklaart. Bijgevolg is een speciaal ontwikkelde methode gebruikt – de “bias-corrected least squares dummy variable” (LSDVC) - om die relatie te schatten.
De schattingen geven aan dat na de invoering van een tarifering op basis van gewicht de aangeboden huisvuil ongeveer 10,4% lager ligt t.o.v. een betaal-per-zak systeem (zie de geschatte coëfficiënt voor de variabele TBG in Tabel 1 na transformatie: : e-0,110-1=-0,104). De resultaten suggereren echter dat vooral bij de introductie van een tarifering op basis van gewicht de hoeveelheid aangeboden huisvuil afneemt. In het jaar van de invoering ligt aangeboden huisvuil ongeveer 21,4% lager t.o.v. een betaal-per-zak systeem (zie de geschatte coëfficiënt voor de variabele TBG1 in Tabel 1 na transformatie: e-0,241-1=-0,214). In de bestaande literatuur rond dit onderwerp wordt vaak over een introductie-effect gesproken. Een introductie-effect houdt in dat huishoudens na de invoering van een tarifering op basis van gewicht hun huisvuil dat ze aanbieden sterk verminderen, maar dat dit effect nadien erodeert.
Om een dergelijk introductie-effect te schatten is een dummyvariabele voor elk jaar na de invoering in de analyse betrokken (de variabelen TBGY). Resultaten geven inderdaad aan dat het effect erodeert in de daaropvolgende jaren. Vijf jaar na de invoering van een tarifering op basis van gewicht is de elasticiteit van huishoudens gelijk aan die van een tarifering op basis van inhoud.
Bijgevolg mogen beleidsmakers de vermindering die beoogd wordt met de invoering van een tarifering op basis van gewicht niet overschatten. Beleidsmakers moeten er zich bewust van zijn dat de reactie van de huishouden op de invoering verschilt op korte en lange termijn. Toekomstig onderzoek zou kunnen nagaan of de elasticiteit constant blijft indien de prijs per gewicht jaarlijks zou stijgen. Bovendien zou het ook interessant zijn te analyseren of de uitsortering van afval verbetert bij de invoering van een tarifering voor afvalinzameling op basis van gewicht.
Deze studie werd gepubliceerd in Waste Management. Voor meer informatie kan Loïc De Weerdt worden gecontacteerd.
