Nieuwsbrief Milieu en Economie

Naar een schone economie in 2050: routes verkend

Een schone economie met weinig broeikasgasemissies in 2050 vereist een ingrijpende vernieuwing in het energiesysteem in Nederland. Een tijdspanne van 40 jaar is krap. Onzekerheden over nieuwe technologieën en hun betaalbaarheid kunnen verlammend werken en een bedreiging vormen voor de haalbaarheid. Het is daarom cruciaal om met alle partijen te komen tot afspraken en consistentie in het beleid op een route die ook het karakter van een zoektocht moet houden.

Debat over duurzame economie

Op 29 september j.l. werd in Perscentrum Nieuwspoort, Den Haag door de VVM sectie Gezondheid en Milieu een debat georganiseerd onder de titel 'Duurzame economie!'. Samengevat was de aankondiging van het debat: Zit het economische tij tegen, zoals nu, dan krijgt het nastreven van groei meer prioriteit dan bescherming van het milieu. Zijn er wellicht economische modellen voorstelbaar die garanderen dat de economie zich structureel beweegt binnen ecologische grenzen? En wat is er voor nodig om duurzaamheid sterker institutioneel te verankeren?

Bijna 100% duurzame energie in 2050

Zodra het om de perspectieven van een duurzame energievoorziening op lange termijn gaat, zijn er typisch twee reacties. De ene is een optimistische: elk uur ontvangen we van de zon ongeveer evenveel energie als we in een heel jaar gebruiken. De mogelijkheden zijn dus schier eindeloos en een volledig duurzame energievoorziening moet goed haalbaar zijn. De andere is die van scepsis: het potentieel is er wel, maar het gaat niet gebeuren, te duur, en geen schijn van kans dat je zoiets in de loop van enkele decades realiseert. In 'The Energy Report' staat daarom deze fundamentele vraag centraal: "Kan de hele wereld tegen 2050 zijn overgestapt op volledig duurzame energie?"

Btw in maatschappelijke kosten-batenanalyses (MKBA's)

In maatschappelijke kosten-batenanalyses (MKBA) blijken in de praktijk kosten- en batenposten niet altijd in dezelfde prijseenheid gewaardeerd te worden. Met regelmaat worden sommige posten in marktprijzen gewaardeerd (dus inclusief btw en andere kostprijsverhogende belastingen zoals accijnzen), terwijl andere posten in factorkosten (exclusief btw en andere kostprijsverhogende belastingen) worden gewaardeerd. Het kernteam OEI heeft een werkinstructie opgesteld om op basis van pragmatische redenen vooral te werken met marktprijzen.

Ethische kanten in KBA's voor transportprojecten genegeerd

Het boek Transport and ethics. Ethics and the evaluation of transport projects and policies bediscussieert de gangbare praktijk van kosten-batenanalyses (KBA's) voor beleidsopties op het gebied van verkeer en vervoer, vanuit een ethisch-filosofisch perspectief. Het gaat in op de evaluatie zelf (de KBA) en op de ethische kanten van het doen van onderzoek (de KBA en input daarvoor). Beleid is goed als het voldoet aan drie criteria: effectief (doet het wat het moet doen?), efficiënt (vaak uitgelegd als kosteneffectief) en rechtvaardig. Het laatste criterium wordt in het algemeen buiten beschouwing gelaten in kosten-batenanalyses (KBA's) van mogelijke beleidsopties, want rechtvaardigheid is een politiek geladen, normatief begrip. Tegelijkertijd echter zijn KBA's vaak impliciet gebaseerd op normatieve keuzes. Mede hierom geeft de ethisch-filosofische literatuur diverse kritieken op KBA's. Het boek bediscussieert die kritieken voor zover relevant voor het ex ante evalueren van beleidsopties op het gebied van verkeer en vervoer.